Hebben jullie soms ook van die jeukwoorden? Ik denk dat iedere zelfhulpgids, goeroe, cursus of wat dan ook wel zo’n jeukwoord kent. Verdragen (de oplossing voor echt al je problemen. Maar is iets verdragen  niet net zoiets als ademen? Oftewel; niet echt een advies. ) Verbinding. De hele wereld draait om verbinding. Verbinding met je naasten. Verbinding met je zelf. Verbinding met je vrienden, Verbinding met je 4G netwerk.

Zelfvertrouwen. Mijn broer zei als 8-jarige al dat hij de nieuwe Bill Gates zou worden. Best een lekker gevoel, maar als inmiddels 30-jarige weet ik niet of het er nog inzit. Toch lullig.

Bluuuugh hoor ik nu meteen iedereen denken. Is dat niet hetzelfde als.. Zelfmedelijden? Zielig doen? En zielig zijn? De volgende new-age geitenwollen-sokken trend?

Het moge duidelijk zijn, ik ben een cynisch en kritisch meisje, die tevens vele andere cynische soortgenoten hun neus op heeft zien trekken voor termen zoals zelfcompassie.

Toch zal ik in deze blog zal ik een paar van deze wollige termen onder de loep nemen. De uitkomst van wetenschappelijke artikelen zou je namelijk nog wel eens kunnen verrassen!

Ik wil het in dit artikel hebben over hoe je gelukkiger kan worden zonder je ego tot tomeloze hoogtes op te blazen. Hoe je, volgens deze onderzoeken althans, beter in je vel komt te zitten zonder dat je jezelf voor hoeft te houden dat beter dan gemiddeld bent. (wat je natuurlijk sowieso al bent als je mijn blog leest. Maar even buiten dat)

Want hoewel ik echt weet-ik-veel hoeveel uren therapie heb gevolgd om mijn zelfvertrouwen te vergroten… Ben ik me toch nooit heel veel beter gaan voelen. Zou dit misschien de reden zijn waarom?

 Laatst las ik namelijk een aantal artikelen die me het bevestigde in het idee dat er meer is dan onszelf voor de gek houden met kekke spreuken, mooie tegeltjes en op de spiegel geplakte post-its met ‘ You are Beautiful’ .

Want er is dus ook echt niets mis met erkennen dat de realiteit soms knap lullig is en je iets (écht) niet kunt. Dat je misschien niet gezegend bent met de looks van Doutze kroes of George Clooney. Sterker nog, erkennen is de eerste stap naar accepteren.

En eigenlijk is het ook helemaal niet erg om iets niet te kunnen of niet zo mooi  (of misschien zelfs simpelweg lelijk) te zijn (waarmee ik ook weer niet wil ontkennen dat het wel bijzonder leuk is, als het wel zo is, dus het is logisch dat we het nastreven)

Klinkt voor de hand liggend, toch?

Toch zijn er de laatste jaren tientallen interventies ontwikkeld om mensen hun zelfvertrouwen op te krikken. De eerste campagne die ‘ Hee lelijkerd!! jij mag er ook zijn!’  heet moet ik nog tegenkomen.

De obsessie met zelfvertrouwen is niet zo verwonderlijk. Mensen die positieve uitkomsten van hun prestaties verwachten, presteren beter (pygmalion-effect ) Zelfverzekerde mensen zijn vaak succesvoller, charmanter en gelukkiger. En precies vanuit die overweging kwam de hele ‘fake it until you make it’ beweging.

 Leuk en aardig, maar nu blijkt dat er ineens toch wat nadelen aan al dat zelfvertrouwen verbonden blijken te zijn.

.1 kost het ontzettend veel energie om zelfvertrouwen te forceren,

.2 Zul je hoe dan ook met de realiteit geconfronteerd worden, en hoe hoger je staat (in je hoofd) hoe harder je kan vallen,.

.3 derde voelt zelfvertrouwen veels te lekker waardoor het risico lonkt op zelfoverschatting, ironisch genoeg juist op de vlakken waar je weinig verstand van hebt (het dunning-kruger effect)

.4 Er zijn studies die denken dat deze beweging te maken heeft met de toename van narcistische persoonlijkheidstrekken (en daarmee word je echt geen leuker persoon) en…

.5 Op het moment dat we ons focussen op het positieve en wat we allemaal bereikt hebben, veroordelen we eigenlijk impliciet hetgeen wat we niet bereikt hebben.

 Dat klinkt wazig, maar betekent eigenlijk dat je je slechte kanten (of heel politiek correct; ontwikkelingspunten) ontkent om een bepaald gevoel van zelfvertrouwen te forceren. Juist omdat je nog steeds negatief staat tegenover je slechte kanten.

Je zelfreflectie zal er dus onder gaan lijden, en diep van binnen denk je nog steeds slecht over je minder goede punten.

Vooral dat laatste is voor mij een sterk argument.

Of is het beter om gewoon te accepteren dat ik er simpelweg minder goed in ben en, dat ik geen sixpack, thigh-gap en ‘harde benen‘ heb, maar ondertussen kan lachen om mijn stumperigheid. En bovenal, mijzelf er geen stuiver minder waard om vind.

– Desondanks, Allemaal stukken makkelijker gezegd dan gedaan-

Er zitten onnoemelijk veel voordelen aan het kweken van een gezonde portie zelfvertrouwen, maar de kans dat dat portie zelfvertrouwen ongezonde vormen aanneemt is aanwezig. Je zou het misschien niet zeggen, maar de afgelopen jaren is er een ontzettend grote stijging in het percentage waarin narcisme voorkomt.

Men vermoedt dat dat dan weer te maken heeft met onze enorme obsessie voor zelfvertrouwen kweken.

En zeg eens eerlijk? We kennen allemaal wel een narcist, en we willen allemaal niet zo eindigen, en toch proberen we nog steeds allemaal onze zelfvertrouwen tot eindeloze hoogtes te laten reiken.

Kristin Neff, die ik tijdens het zoeken naar informatie tegenkwam, heeft onderzoek gedaan, boeken geschreven en een hele duidelijke TEDtalk gegeven over dit onderwerp. Volgens haar bestaat zelfcompassie uit drie componenten.

Aardig zijn voor jezelf is best wel vanzelf sprekend. Gedeelde menselijkheid is een matige – door mij bedachte- vertaling van ‘ Common humanity ‘ en gaat er vanuit dat we als mensen allemaal kwetsbaar, imperfect en sterfelijk zijn. Zou jij dat als enige niet zijn, dan ben je een soort superman die zijn soort is overstegen.

Da’s waarschijnlijk erg eenzaam. Dus eigenlijk moeten we maar blij zijn dat we niet perfect zijn. Want precies dat stelt ons in staat om verbinding (ieeehhhhhh… jeukwoord) aan te gaan met (andere imperfecte) mensen om ons heen. Als we het dan toch over jeukwoorden hebben komt nu één van mijn persoonlijke toppers: Mindfulness.

Ieder zijn ding, maar bij het woord meditatie/ het hebben van geen gedachtes en oordelen/ komen bij mij onmiddellijk heel veel gedachtes en oordelen naar boven waarmee ik het nog moeilijk vind om de term serieus te nemen . .
En toch accepteer ik hem in deze, want in dit geval wordt er met mindful bedoeld dat je met een open blik naar je eigen gevoelens en emoties kijkt.
Best lastig, weet ik uit ervaring. Gevoelens zijn best ingewikkelde dingen en het heeft me echt een jaar van constante zelfanalyse gekost voordat ik begreep wat gevoelens nou eigenlijk zijn, wanneer ze nou opspelen, en hoe ze  precies voelen. En nog steeds vind ik het maar een lastig abstract gedoe.

Ik kwam er ook achter dat emoties ontzettend willekeurig kunnen lijken. Dat er objectief gezien vreselijke dingen in je leven kunnen gebeuren, die je oprecht makkelijk achter je kan laten. Maar óók dat je je soms ontiegelijk rot kunt voelen over iets wat voor andere mensen een ogenschijnlijk klein ding is.

Het is belangrijk om je er bewust van te zijn en te beseffen, dat zelfs als er geen reden is om boos te zijn en je boos te gedragen, je je wel degelijk boos kunt voelen. En dat dat niet erg is, zolang je maar geen gekke dingen doet. Het zelfde geldt voor schaamte, verdriet, schuld en alle andere negatieve emoties.

Goed, je hebt een Kwalitatief Uitermate Teleurstellende dag. Je hebt een veel te lange preek gehad van je betweterige collega en wil eigenlijk gewoon naar huis en bed. Je telt de minuten af. Het kantoor ruikt muf, naar de stagiaire die al drie weken zijn overhemd niet gewassen heeft (vermoed je). Zoals gewoonlijk is het net iets te koud en je vraagt je af wanneer je baas nou eindelijk eens zorgt dat de centrale verwarming functioneert. Samengevat; je.wil.pleiten.en.wel.snel.
1 minuut voor vijf begin je alvast je vreugdedansje uit te voeren, waarna blijkt dat die betweterige collega jou net je nieuwe flitsende move zag doen.

Alsof je de nieuwe Usain Bolt bent ren je naar het station om zo snel mogelijk thuis te zijn. Waar blijkt dat je je trein gemist hebt en pas over een uur de trein kan pakken. Je vader belt dat z’n hamster diarree heeft en daarom naar de dierenarts moet, en vraagt of jij op de hond kan passen. Daar gaat je avondje me-time

Je bent boos op je collega, je bent boos op je baas, je bent boos op je vaders  hamster. En eigenlijk gewoon heel verdrietig dat je geen tijd hebt voor jezelf. Je schaamt je voor je collega die kennelijk kritiek heeft op jouw werk en ook nog getuige was van je incapabele danscapaciteiten.

Als je nog een tikkeltje emotioneel labiel van jezelf bent (zoals ik) denk je nu dat de wereld vergaat, je in een persistente emotionele crisis bent beland en dat het allemaal nooit meer beter zal worden. Hoe zouden we hier vanuit een staat van zelfcompassie mee omgaan?

Je zou kunnen rationaliseren waarom het volledig terecht is waarom je boos bent en waarom je vader en je collega’s kut zijn. Feit is dat zij er op dat moment simpelweg niet meer zoveel aan kunnen veranderen. Betekent dat, dat je niet boos mag zijn?

Persoonlijk geloof ik niet dat je je ooit hoeft te verantwoorden voor de emoties die je voelt. Je voelt nu eenmaal wat je voelt.

Betekent dat je dan maar een reden moet bedenken waarom je vader/NS/hamster/en collega’s schuld hieraan hebben? Nope. Het feit dat je boos bent betekent niet dat je boosheid terecht is en zelfs als het wel zo is doet het er simpelweg niet toe. Wat er wel toe doet is hoe jij je nu zo snel mogelijk weer zo goed mogelijk kunt voelen.

Betekent dat dat je dan maar simpelweg goed moet gaan voelen, en niet zo moet zeuren?
Nee, want we hadden al geconstateerd dat je -al dan niet terecht- boosheid voelt.
Boosheid is een sterke fysieke sensatie, aangemaakt in onze emotionele reptielenbrein enzo, die dus ook niet altijd weg te redeneren valt. En boos zijn om je eigen boosheid maakt het in ieder geval niet beter.

Moet je jezelf veroordelen omdat je rare dansjes deed? Nee, Wedden dat iedereen wel eens met een haarborstel in z’n hand door de kamer staat te springen (en wedden dat het grootste gedeelte van de mensen ook wel eens op een oncharmant moment betrapt is? ). Dus als iemand je daarom veroordeelt vindt is dat zijn probleem en ook niet erg flexibel in z’n gedachtegoed.

En wat zou je kunnen doen om jezelf beter te voelen? Vraag jezelf af wat je zou doen voor een goede vriendin als die in die situatie zou zitten en doe dat voor jezelf.

Probeer zoveel mogelijk zintuigen positief te prikkelen.

Koop een kadootje voor jezelf als je budget het toelaat,

Kook iets lekkers voor jezelf (of bestel een pizza), of de dieetversie; maak een kop met je lievelingsthee. Pak je meest zachte fluffy deken.

Ga extra lang in bad en gebruik die fles Rituals die je ooit voor je verjaardag hebt gehad, maar die je normaal te duur vindt om te gebruiken

Spuit een luchtje op dat je doet herinneren aan een fijne herinnering. Het is belangrijk om zoveel mogelijk zintuigen op een positieve manier te prikkelen.